Một đặc sản lâu đời của Hà Nội mà chẳng nơi nào sánh được là bánh cuốn Thanh Trì Hà Nội, thật ra nhiều nơi có nghề bánh cuốn, song chỉ có bánh cuốn Thanh Trì là đặc biệt hơn cả bởi nó có bí quyết chế biến luôn làm cho bánh nóng và dai cùng mùi thơm của hành được phi đúng kiểu cách của người dân nơi đây và một thứ nước mắm hiếm có.]
Thành phần chủ yếu của bánh cuốn Thanh Trì là bột gạo và hành phi mỡ, nhân được làm từ thịt, mộc nhĩ, nấm hương đem tráng nên sẽ cho ra một kiểu bánh vừa mỏng manh thơm thảo, trong trắng có người ví như thiếu nữ Hà Thành vậyBánh cuốn Thanh Trì đặc biệt ở chỗ tráng mỏng, hành mỡ thoa vào mượt mà, nếm vào thì mát rượi. Khi làm bánh người ta thường lấy gạo tám thơm và gạo nếp đem thái nhỏ,mịn và ngâm vào cùng nước lã và một chút muối rồi đem tráng, cho nhân vào giữa cuộn lại. Còn nhân bánh người ta lấy một chút thịt vai nửa nạc nửa mỡ thật tốt, mấy cái nấm hương và lá mộc nhĩ thái thật nhỏ cho vào giữa hai lần bánh.
Đó là cả một quá trình của người dân Thanh Trì mặc dù đơn giản như những vùng miền khác nhưng nó lại có hương vị riêng không giống như thứ bánh cuốn các nơi đã làm. Sau khi làm bánh, người ta thường xếp bánh vào thúng theo kiểu bậc thang, trên những lá chuối xanh mầu ngọc thạch, sắc trắng của bánh nổi bật lên, nhưng nổi bật một cách hiền lành, dân dã như chất gạo làm ra nó.
Làm nên cái ngon và thơm quyến rũ của món quà thủ đô này phải kể đến nước chấm. Pha được thứ nước chấm như ở đây thì thật là tài. Có biết bao gia đình, nước chấm thì dùng nước mắm gia dụng, dấm thì chọn thứ dấm thực của Tây và pha một chén nước chấm như của người bán hàng thì không thể được.
Vì thế nhiều người ăn bánh, điều đầu tiên là họ nếm thử bát nước chấm rồi mới xem bánh có mỏng và óng mượt không.
Cũng cách pha mắm đó thôi, nhưng để làm nổi hẳn vị nước mắm đó lên, người bán hàng thường cho vào chai nước mắm đó một hai con cà cuống băm nhỏ, nó mang đến cho người ăn một vị ăn khá ngon đến khó quên. Ngày nay, để có được cà cuống cho vào nước mắm thật là hiếm, người ta thường lấy cà cuống nước cho vào các chai nhỏ ở các hiệu bán đồ nấu ở phố Hàng Đường cho vào. Mặc dù không được ngon nhưng nó vẫn giữ được hương vị cà cuống trong nước giấm của bánh cuốn Thanh Trì.
Nhưng ăn bánh cuốn Thanh Trì, không gì trác tuyệt hơn là điểm vào mấy miếng đậu thật nóng rán thật phồng trông óng ánh như kim nhũ.
Chẳng hiểu bây giờ ở các vùng khác đã ai làm được đậu phụ ngon chưa chứ khoảng mười lăm năm trở lại đây thì cái món đậu phụ rán thật phồng, ăn bùi mà không chua, quả là một thức ăn đặc biệt của Hà Nội mà không nơi nào làm được.
Nhiều nhà ăn uống cẩn thận, thường mua đậu đem về rán lấy. Bánh cuốn và nước giấm xếp đặt đâu ra đấy cả rồi thì trong nhà rán đậu vừa chín, bưng ra từng mẻ nhỏ, dăm ba chiếc để ra ngoài rồi ăn. Ăn hết đến đâu lại bưng ra đến đấy, như thế đậu nóng hổi mà lại giòn, ăn bánh cuốn cần phải thế, trong cái rắn của vỏ đậu lại có cái mềm của lòng đậu, thành thử cái nóng hoà hợp với cái mát, cái giòn hoà hợp với cái mềm, tạo nên sự dẻo giai và hấp dẫn lạ lùng.
Ngoài thứ bánh cuốn Thanh Trì, Hà Nội còn có nhiều thứ bánh khác nữa, mỗi thứ có một vị khác nhau, bánh cuốn nhân mộc nhĩ, dầy mình và ăn hơi khô, hoặc thứ bánh có chiên hành tai tái, nhân của bánh này cũng làm bằng thịt lợn băm nhỏ, hành và một chút mộc nhĩ, bánh làm xong người ta phết một chút mỡ rồi rắc một ít ruốc lên mặt bánh. Bánh này ăn nóng và bùi, ngẫm nghĩ cũng có cái ngon riêng, nhưng ăn nhiều lại chóng chán. Riêng chỉ có bánh cuốn Thanh Trì là để lại nhiều dư vị cho người thưởng thức ở Hà Nội cũng như ở nơi khác.
Cách ăn bánh cuốn Thanh TrìCó thể nói rằng, ngay từ lúc trông thấy bàn tay của người làm bánh bốc từng chiếc một rồi cuộn lại một cách lơi là, bày trên những chiếc đĩa khiêm nhường, ta đã thấy yêu ngay những cái bánh óng ả, mềm mại đó rồi. Có khi đang cầm đũa, là muốn bỏ ngay ra để lấy ngón tay nhón từng chiếc bánh đưa lên môi. Nhưng như vậy sẽ không được thưởng thức hương vị cà cuống thơm ngon trong bát nước chấm tuyệt vời.
Bánh thơm dịu êm êm. Cầm một chiếc chấm vào một cái bát nước chấm rồi đưa lên miệng khi đấy người thưởng thức sẽ cảm nhận được vị ngon, không mặn quá cũng không chua quá của bánh, chấm chiếc bánh trắng vào trong bát nước màu hổ phách đưa lên miệng và chưa nhai đã tưởng như bánh trôi đến cổ mất rồi.
Cái ngon của nó dịu hiền, óng mượt, nhưng đối với một số người có lẽ nó hơi “thanh nhã”, nên người ta thỉnh thoảng điểm vào một miếng thịt ba chỉ quay giòn tan.
Bánh cuốn Thanh Trì thường ăn vào sáng sớm và buổi tối khuya, có cái thú là được ăn ngay đầu đường hoặc đầu quán, được chiếc nào ăn chiếc đó, thiếu nước chấm thì gọi lấy thêm ngay.
Ăn từ từ, nhấm nháp thôi ta sẽ thấy ngay bột bánh mượt đáo để mà nhân bánh thì tinh vi, tương tự nhân bánh tẻ. Ngồi thưởng thức nhai nhè nhẹ mà suy nghĩ sẽ thấy thú vị vô cùng cái hương vị quyến rũ của bánh cuốn Thanh Trì – món quà thơm của ẩm thực thủ đô.
Trang Chính 
