Thắc mắc môn Nhập Môn Việt Nam học

Tôi chưa có thời gian để tìm hiểu kĩ về câu hỏi của bạn. Nhưng tôi mạn phép góp một vài ý kiến như sau:

Như các bạn đã biết, dân tộc Việt xưa vốn ở nhà sàn, mái cong hình thuyền để tránh thú dữ, gia súc nuôi dưới gầm nhà sàn,... Về sau người Việt không ở nhà sàn nữa, đến bây giờ chỉ có một số dân tộc thiểu số ở nhà sàn thôi.

Nhà là nơi sinh hoạt của một gia đình, hay lớn hơn là một dòng họ, dòng tộc (nhà dài của một số dân tộc thiểu số). Còn đình làng là nơi sinh hoạt, hội họp, nơi tổ chức lễ hội của một làng, mà ở Việt Nam ta yếu tố làng xã rất mạnh.

Từ nhà sàn đến đình làng đều thuộc văn hóa tổ chức làng xã của người Việt, đi từ cái thấp, cái nhỏ, cái đơn lẻ (nhà) đến cái cao, cái lớn, cái cộng đồng (đình), mà Văn hóa tổ chức và tính tôn ti của làng xã Việt Nam rất cao (phép vua thua lệ làng).

Như vậy, về quy mô và tính cộng đồng thì nhà nhỏ hơn đình. Mỗi gia đình là một tế bào của xã hội, một đơn vị của xã hội. Xã hội là cái rộng hơn (chứa cái “nhà ” trong nó), ở đây là một làng, một bản, một mường gắn với đình làng (người Việt) hay nhà rông (một số dân tộc thiểu số).

Ta rất quen thuộc với câu "cây đa, bến nước, sân đình" để chỉ những đặc trưng làng xã của người Việt. Cây đa thường đứng gần cổng làng, trong làng có bến nước (giếng làng), sân đình (đình làng).

Tóm lại từ những ý mà tôi tạm nêu ra ở trên, ta có thể kết luận: Từ ngôi nhà sàn đến đình làng của người Việt là sự mở rộng từ gia đình ra xã hội hay từ cái đơn lẻ đến cái cộng đồng.

Để có thể thực hiện tốt hơn đề tài được giao, tôi khuyên bạn nên tìm đọc những cuốn sách viết về văn hóa làng xã Việt Nam, ví dụ: Tìm về bản sắc văn hóa Việt Nam (Trần Ngọc Thêm), Văn hóa vùng và phân vùng văn hóa Việt Nam (Ngô Đức Thịnh), Bản sắc văn hóa Việt Nam (Phan Ngọc), Cơ sở văn hóa Việt Nam (Trần Quốc Vượng),... Những cuốn sách này sẽ rất cần thiết cho các bạn trong quá trình theo học ngành Việt Nam học.

Đúng là một số đình làng vẫn mang dáng dấp của nhà sàn, nhưng không nhiều, nổi bật ở đây là Đình Bảng - Từ Sơn - Bắc Ninh. Bạn hãy thu thập tài liệu về đình làng và nhà sàn, qua đó so sánh và rút ra kết luận nhé. Chúc bạn thành công!